Kişisel anlatılar tarihsel belge olabilir mi?
Tarih Vakfı, tarih yazımında çokça tartışılan bir konuyu masaya yatırıyor. “Anıların izinde arşivlerin gölgesinde: tarih yazımında anılar” başlıklı panelde Ümit Kurt ve Ayhan Aktar arşiv malzemesinin ete kemiğe büründürülmesi için öznel hikayelerin önemini anlatacak.
Kişisel anlatılar, arşiv belgeleri ile karşılaştırıldığında tarih yazımı bakımından genellikle bir ‘üvey evlat' muamelesi görürler. Anıların, mektupların veya genel olarak hayat hikayelerinin ‘objektifliği ve bilimselliği' hep tartışma konusu olmuştur. Tarihçinin arşivde karşısına çıkan resmi belgelere nazaran, canlı tanıklıkların tarihsel olayları ve aktörleri sahih ve objektif olarak ortaya koymalarının mümkün olmadığı ileri sürülür. Hatta söz konusu metinlere tarihsel ‘belge' demekten bile imtina edilir.
Halbuki, arşiv malzemesinin ete kemiğe büründürülmesinde bu tür tanıklıklar ve öznel hikâyeler vazgeçilmez derecede önemlidir. Şüphesiz ki bunları kaleme alan kişiler tarihi kendi sübjektif pencerelerinden yeniden inşa ederler. Ama geçmişte yaşamış ve bugün arşivde karşımıza çıkan belgeyi kaleme almış olan bir katibin veya devlet memurunu ne kadar objektif olduğu pek de sorgulanmaz.
Bu kavramsal çerçeve içinde Ayhan Aktar ve Ümit Kurt bilhassa Ermeni meselesi özelinde Ermenice ve Türkçe kaleme alınmış anı, hatırat ve günlük türündeki kaynakların önemine ve kullanımını tartışacaklar. Ümit Kurt; yayına hazırladığı, Tarih Vakfı Yurt Yayınları tarafından yayımlanan Nerses Babayan'ın günlüğü başta olmak üzere Ermenice kaleme alınmış bu türden kaynaklar üzerinde duracak. Ayhan Aktar ise bu tip kaynaklarının kullanımının yöntemsel ve tarih yazımına ilişkin etkileri üzerine konuşacak.
Tarih: 6 Ocak 2018 Cumartesi
Saat: 12:00-14:00
Yer: Sarıdemir Mah. Ragıp Gümüşpala Cad. Değirmen Sok. No:10, Eminönü, 34134 Fatih/İstanbul, (Marmara Belediyeler Birliği Binası)
Ayhan Aktar Kimdir?
Boğaziçi Üniversitesi, Sosyoloji Bölümünden 1977 yılında mezun oldu. Daha sonra, İngiltere'de Kent Üniversitesi'nde yüksek lisans eğitimine devam etti. 1980 yılında Marmara Üniversitesi'nde merhum Prof. Mübeccel Kıray'ın yanında asistan olarak çalışmaya başlayan Ayhan Aktar, Doktora Tezini 1989 yılında tamamladı. Bu çalışmasıyla, “Yayınlanmamış Sosyal Bilimler Araştırması” dalında birinci olarak 1990 Yunus Nadi Ödülü'nü kazandı. Aynı çalışma, Kapitalizm, Azgelişmişlik ve Türkiye'de Küçük Sanayi başlığı altında 1990 yılında yayımlandı. Daha sonra Türkiye'de devlet - gayrimüslim azınlık ilişkileri üzerine çalışmalarına başlayan Ayhan Aktar'ın Varlık Vergisi ve ‘Türkleştirme' Politikaları başlıklı kitabı 2000 yılında yayımlandı. 2006 yılında Türk Milliyetçiliği, Gayrimüslimler ve Ekonomik Dönüşüm başlıklı kitabı yayımlandı. 2010 yılında, Niyazi Kızılyürek ve Umut Özkırımlı ile birlikte yayına hazırladıklarıNationalism in Troubled Triangle: Cyprus, Greece and Turkey başlıklı kitap yayımlandı. 2011 yılında ise, Yorgo Hacıdimitriadis'in Aşkale – Erzurum Günlüğü (1943) ile Taraf gazetesindeki köşe yazılarını derlediği İlginç Zamanlar: Taraf yazılarından Seçmeler, 2008-2011 başlıklı kitapları yayımlandı. 2012 yılında Yüzbaşı Sarkis Torosyan'ın Çanakkale'den Filistin Cephesi'ne başlıklı anılarını yayına hazırladı. Prof. Dr. Ayhan Aktar, hâlen İstanbul Bilgi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü'nde öğretim üyesidir.
Ümit Kurt Kimdir?
Lisans eğitimini ODTÜ İ.İ.B.F'nde, yüksek lisansını Sabancı Üniversitesi Avrupa Çalışmaları bölümünde tamamladı, doktora derecesini Clark Üniversitesi, Tarih bölümünden aldı. 2015-16'da California Devlet Üniversitesi'nde misafir profesör olarak çalıştı. 2016-17'de Harvard Üniversitesi Ortadoğu Çalışmaları Merkezi'nde araştırmacı olarak bulundu. Mekanın ekonomik dönüşümü, geç dönem Osmanlı'da refahın transfer, Ermeni soykırımının ekonomik boyutu, Ermeni emval-i metrukesi, kolektif şiddet, erken dönem Türk milliyetçiliği, Antep Ermenileri, ulusaşırı imparatorluklar, karşılaştırmalı soykırım, etnisiteler arası ihtilaflar ve entelektüel tarih alanlarında çalışmaktadır. “Türk'ün Büyük Biçare Irkı: Türk Yurdu'nda Milliyetçiliğin Esasları 1911-1916” (İletişim, 2012), “Kanunların Ruhu: Emval-i Metruke Kanunlarında Soykırımın İzini Sürmek” (İletişim, 2012) ve “The Spirit of the Laws: The Plunder of Armenian Wealth” (Berghahn, Oxford, 2015) kitaplarının yazarıdır. “Kıyam ve Kıtal: Osmanlı'dan Cumhuriyet'e Kolektif Şiddet” kitabının editörüdür. Kudüs'teki Van Leer Jerusalem Institute'e bağlı Polonsky Academy'de Polonsky Fellow olarak çalışmaktadır.
İlgili Kişi:
Merve Aydın
Marjinal Porter Novelli
0212 219 29 71 / 0530 232 68 98
mervea@marjinal.com.tr
www.tarihvakfi.org.tr
12 kişilik Girişim Kurulu'nun çabaları ve 264 kurucu üyenin katkılarıyla 1991 yılında kurulan Tarih Vakfı'nın öncelikli amacı, tarihin bilimsel bir çalışma dalı olarak etkinleşmesini sağlamaktır. Devletten tümüyle bağımsız bir sivil toplum örgütü olan Tarih Vakfı'nın tüm kuruluş sermayesi kurucularının katkılarından oluşmaktadır. Vakıf aynı zamanda, Türkiye'nin ekonomik ve toplumsal tarihi alanında uzmanlaşan bir arşiv, kütüphane, araştırma, eğitim, yayın ve müzecilik kuruluşudur. Tarih Vakfı düzenlediği etkinlikler ve konusunda uzman yayınları ile Türkiye'de bilimsel tarihçilik bilincinin gelişmesinde ve yerleşmesinde önemli rol oynamaktadır. Vakıf'la ilgili daha ayrıntılı bilgi için www.tarihvakfi.org.tr adresini ziyaret edebilirsiniz.